Nederlandse leraren scoren gemiddeld hoger dan andere Nederlanders op toetsen met betrekking tot taal, rekenen en problemen oplossen. Ook scoren zij relatief hoog in vergelijking met leraren van andere landen. Een belangrijke reden hiervoor is dat Nederland weinig laag scorende leraren kent.

Het niveau van leraren staat vaak ter discussie. Recentelijk werd bijvoorbeeld geopperd dat afgestudeerden van de PABO niet goed in staat zouden zijn om te rekenen. Er werd ook al eens voorgesteld om prestatiebeloning in te voeren in het onderwijs om de inspanningen van zittende leraren te vergroten en om andere studenten te verleiden om leraar te worden.

Is het inderdaad zo slecht gesteld met het niveau van de leraar in Nederland? De academische werkplaats onderwijs – een samenwerkingsverband van de Onderwijsinspectie en de vakgroep economie van de Universiteit Maastricht – vergeleken toetsscores van Nederlandse leraren op het gebied van rekenen, taal, en problemen oplossen met scores van andere Nederlanders en leraren in andere landen. Hieruit bleek dat Nederlandse leraren in vergelijking met beide groepen juist hoog scoren.

Het onderzoek werd uitgevoerd op basis van PIAAC data, een internationale data set met gegevens van ongeveer 5000 personen per land in de leeftijd 16-65 jaar. PIAAC is uniek in de zin dat respondenten van verschillende cohorten en landen dezelfde toetsen krijgen voorgelegd. Zodoende kunnen vaardigheden vergeleken worden tussen personen in binnen- en buitenland. Een nadeel van de data is de beperkte omvang van de steekproef: de data bevat gegevens van slechts 70 Nederlandse leraren primair onderwijs en 40 Nederlandse leraren voortgezet onderwijs.

Naast een vergelijking van de gemiddelde scores van leraren met andere groepen werd in het onderzoek ook gekeken naar verschillen tussen de groepen met betrekking tot de verdelingen van scores. Hieruit bleek dat het verschil tussen leraren en andere mensen in Nederland met name veroorzaakt wordt doordat er weinig laag scorende docenten zijn op reken- of taaltoetsen. In vergelijking met overige Nederlanders scoren leraren met name in de laagste percentielen beduidend hoger dan de overige Nederlanders in die percentielen. Opmerkelijk is verder dat zelfs in de hoogste percentielen de scores van de leraren niet onder de scores van de top van de Nederlandse bevolking komen. Dit laat zien dat Nederland excellente leraren op de gebieden taal, rekenen en probleem oplossende vaardigheden heeft. Een vergelijking tussen leraren PO en VO geeft aan dat hun scores op taalgebied verrassend gelijk zijn terwijl op het gebied van rekenen de leraren VO over de hele verdeling hoger scoren dan leraren PO.

Deze bevindingen plaatsen een discussie over werving van betere leraren in een nieuw daglicht. Omdat de leraren relatief hoog scoren op deze vaardigheden kan het kostbaar worden om nog hoger scorende personen aan te trekken. Ook moet worden bezien of hoog scorende mensen productiever zijn als leraar dan in andere beroepen.

Uitgebreidere analyses zijn te vinden in Vaardigheden van Nederlandse leraren – taal, rekenen, problemen oplossen